کار در کلاس صفحه 96 حسابان دوازدهم
مشتق توابع زیر را به دست آورید.
الف) $f(x) = \sin x \tan x$
ب) $g(x) = \frac{5\cos x}{1 - \sin x}$
پاسخ تشریحی و گام به گام کار در کلاس صفحه 96 حسابان دوازدهم
سلام! این تمرین مهارت شما را در استفاده از **قواعد مشتقگیری توابع مثلثاتی** (حاصل ضرب و خارج قسمت) تقویت میکند. یادتان باشد که $\frac{d}{dx}(\sin x) = \cos x$ و $\frac{d}{dx}(\cos x) = -\sin x$ و $\frac{d}{dx}(\tan x) = 1 + \tan^2 x = \sec^2 x$. 📐
---
## الف) $f(x) = \sin x \tan x$
از **قاعده حاصل ضرب** استفاده میکنیم: $$(uv)' = u'v + uv'$$
در اینجا، $u = \sin x$ و $v = \tan x$.
### گام 1: محاسبه مشتق اجزا
$$u' = \cos x$$
$$v' = 1 + \tan^2 x = \sec^2 x$$
### گام 2: اعمال قاعده حاصل ضرب
$$f'(x) = (\cos x)(\tan x) + (\sin x)(\sec^2 x)$$
### گام 3: سادهسازی عبارت
$$\text{جمله اول: } \cos x \tan x = \cos x \left(\frac{\sin x}{\cos x}\right) = \sin x$$
$$\text{جمله دوم: } \sin x \sec^2 x = \sin x \left(\frac{1}{\cos^2 x}\right) = \frac{\sin x}{\cos^2 x}$$
$$f'(x) = \sin x + \frac{\sin x}{\cos^2 x}$$
$$\mathbf{f'(x) = \sin x (1 + \frac{1}{\cos^2 x}) \quad \text{یا} \quad f'(x) = \sin x (1 + \sec^2 x)}$$
---
## ب) $g(x) = \frac{5\cos x}{1 - \sin x}$
از **قاعده خارج قسمت** استفاده میکنیم: $$\left(\frac{u}{v}\right)' = \frac{u'v - uv'}{v^2}$$
در اینجا، $u = 5\cos x$ و $v = 1 - \sin x$.
### گام 1: محاسبه مشتق صورت و مخرج
$$u' = 5(-\sin x) = -5\sin x$$
$$v' = 0 - \cos x = -\cos x$$
### گام 2: اعمال قاعده خارج قسمت
$$g'(x) = \frac{(-5\sin x)(1 - \sin x) - (5\cos x)(-\cos x)}{(1 - \sin x)^2}$$
### گام 3: سادهسازی صورت
$$g'(x) = \frac{-5\sin x + 5\sin^2 x + 5\cos^2 x}{(1 - \sin x)^2}$$
از اتحاد $\mathbf{\sin^2 x + \cos^2 x = 1}$ برای ساده کردن استفاده میکنیم:
$$5\sin^2 x + 5\cos^2 x = 5(\sin^2 x + \cos^2 x) = 5(1) = 5$$
$$\text{صورت: } -5\sin x + 5$$
### گام 4: سادهسازی نهایی
$$g'(x) = \frac{5 - 5\sin x}{(1 - \sin x)^2} = \frac{5(1 - \sin x)}{(1 - \sin x)^2}$$
با حذف عامل مشترک $(1 - \sin x)$ از صورت و مخرج (به شرط $1 - \sin x \neq 0$):
$$\mathbf{g'(x) = \frac{5}{1 - \sin x}}$$